.

«دیگری» فیلمی سالم با پرداختی تازه (نقد فیلم "دیگری" - شهرام خرازي‌ها)

.
در سینمای ایران فیلم‌های زیادی با سوژه مخالفت فرزندان با ازدواج مجدد یكی از والدین وهمچنین مضمون بلوغ فكری زودرس كودكان ونوجوانان درجریان یك سفرپرفرازونشیب ساخته شده‌اند كه عمدتا به هم شبیه و فاقد نگاهی عمیق به مشكلات روانشناختی و تربیتی این طیف سنتی بوده‌اند. اگر چه این دو سوژه مورد توجه "مهدی رحمانی" در اولین ساخته سینمایی‌اش -دیگری- قرار گرفته‌اند اما برخلاف انتظار، به مسیری متفاوت با دیگر فیلم‌های وطنی هدایت شده‌اند.

«دیگری» فیلمی كم شخصیت، جمع و جور و سالم است كه مضمونی تكراری را با پرداختی تازه و متفاوت و جزییاتی آشنازدایی شده پیش چشم می‌گذارد.
«دیگری» در درجه اول فیلمی قصه‌گو است و در این قصه‌گویی بسیار موفق است. خط روایی فیلم كاملا مشخص و قابل تعقیب است. اوج و فرودها از زمان‌بندی حساب شده‌ای برخوردارند.

«دیگری» ریتم تند و پرشتابی دارد و تماشاگر را خسته نمی‌كند. اطلاعات در حد ضرورت - نه بیش، نه كم - به بیننده ارائه می‌شوند. ماجراها به‌ندرت قابل حدس‌اند كه همین نكته بر جذابیت فیلم می‌افزاید. رحمانی در «دیگری» به نمادپردازی بی‌توجه نبوده است.
نمادهای فیلم همگی قابل درك وبسیارتصویری هستند و تصنعی جلوه نمی‌كنند كه این البته امتیاز كمی برای یك كار اول نیست، به‌ویژه آن كه كارگردان، هیچ اصراری به توضیح نمادها و رمزگشایی از آنها با كمك دیالوگ نداشته است.

در این فیلم «مریلا زارعی» در ایفای نقش یك زن بیوه روستایی بسیار موفق است. دشواری كار او زمانی بیشتر مشخص می‌شود كه به این نكته توجه داشته باشیم كه در اغلب صحنه‌ها مجبور بوده نگاه‌های خود را مكررا و به تناوب بین مرد و پسربچه تقسیم كند و درحضور فرزندش، عشق خویش به مرد محبوبش را نهان سازد.

«محمدرضا فروتن» چند سالی است كه به ایفای نقش‌های روستایی علاقه نشان داده و این بار، به‌نظر می‌رسد كه بهتر از گذشته و با مهارتی فزون‌تر به چنین نقشی جان بخشیده است.

طراحی صحنه و طراحی لباس به ویژه در بخش‌های روستایی فیلم هدفدار و در خدمت قصه و شخصیت‌ها هستند.

رحمانی در «دیگری» به مشخصه‌های بومی بستر قصه به‌شدت پای‌بند است و بی آن كه در دام شكار مناظر توریستی، به تصویر كشیدن متظاهرانه مراسم فولكلوریك و كارت پستالیسم مفرط صادراتی وجشنواره‌پسند بیفتد، آداب و رسوم و ویژگی‌های رفتاری ملی و میهنی را در سراسر فیلم جاری می‌كند.

او همچنین می‌كوشد تا به بهانه سفر درون شهری مرد و پسربچه، تصویری واقعی از تهران امروز و جامعه معاصر با همه زشتی‌ها و زیبایی‌هایش پیش چشم گذارد.

نیمه نخست «دیگری»، یك فیلم جاده‌ای موفق است. سفر نمادین پسربچه با مردی كه دل در گرو عشق مادر وی دارد، در انتها به آشتی این دو می‌انجامد. حس اعتماد متقابلی كه در انتهای سفر بین مرد و پسربچه پدید می‌آید، به دور از تصنع و كاملا باورپذیر است، اما این همه قصه نیست!

رحمانی بدون آن كه به تماشاچی باج بدهد و در پی فینالی عامه پسند و متضمن گیشه باشد، آنچنان پایان غیرمترقبه و تلخی را برای فیلمش رقم می‌زند كه تا مدت‌ها ذهن بیننده را به خود مشغول داشته و تأثیر قصه را دوچندان می‌كند. اینگونه پایان‌بندی‌هاست كه یك فیلم را در جهان سینما ماندگار می‌كند.


.



ساده و یک خطی (نقد فیلم "دیگری" - مهدي نصيري)


يک پسر نوجوان همراه با مردي که قرار است با مادرش ازدواج کند، راهي سفري داستاني مي شود که بايد به بلوغ شکل گيري و تکامل شناخت در او منتهي و ختم شود. داستان فيلم «ديگري» هم داستان تازه اي نيست، موضوعات از اين دست بارها و بارها در سينما و تلويزيون دستمايه ساخت فيلمها و سريال ها قرار گرفته اند. هر چند نوع نگاه مؤلف به موضوع و حتي خود شخصيتها مي توانند اين داستان را از اين رو به آن رو کنند و بر ظرفيتهاي فيلم هم بيفزايند.

اما فيلم مهدي رحماني از همين حد فراتر نمي رود و تنها به اندازه يک درام سطحي عاشقانه ارزش پيدا مي کند. رابطه ميان نوجوان و مرد غريبه هيچ گاه تا اندازه اي که يک درام به آن نياز دارد، گسترش پيدا نمي کند و مهدي رحماني و فيلمنامه نويس «ديگري» (مهران کاشاني- فيلمنامه نويس آواز گنجشک ها) تنها به پرداختن به جزييات و روايت موقعيتها در خط ساده داستان اکتفا کرده اند.

مشکل احساسي که پسر نوجوان با همسر مادرش پيدا مي کند، البته، به اندازه کافي مي تواند ظرفيتهاي شکل گيري رابطه اي چالش پذير و داستاني را براي فيلم فراهم کند، اما ظاهراً فيلمنامه نويس «ديگري» خواسته تا با پرداختن به جزييات رفتار اين شخصيت و مرد غريبه تنها با لحني ساده و بدون پيچيدگي و تعليق زياد، به روايت عاشقانه اي لطيف بپردازد.

محمدرضا فروتن و مريلا زارعي سوپراستارهاي فيلم رحماني هم نتوانسته اند بخشي از سادگي اين روايت و داستان را با حضورشان جبران کنند. هر چند فيلم در روايتش دچار لکنت نمي شود و همانقدر که ساده است، روايت رواني هم دارد، اما مسلماً نمي تواند براي مخاطبان زيادي جذاب و ديدني به نظر بيايد.