بانی فیلم – گروه سینمای ایران-بهاره گل پرور، نسرین بختیاری: آیین اختتامیه سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران روز گذشته در حالی برگزار شد که در این مراسم مدیرانی همچون محمدمهدی حیدریان، رییس سازمان سینمایی، سید صادق موسوی، دبیر جشنواره، حسین فریدون، دستیار ویژه رییس جمهور، ابراهیم داروغه زاده، دبیر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، روح الله حسینی، مدیرعامل مدرسه ملی سینما، حبیب ایل بیگی، قائم مقام بنیاد سینمایی فارابی حضور داشتند.

در این پنج روز برگزاری جشنواره اکثر قریب به اتفاق فیلمسازان و صاحب نظران بر این عقیده بودند که تلویزیون به عنوان یک رسانه جمعی که با مخاطب عام سروکار دارد و در خانه هر کسی اعم از یک شهروند و یا روستانشین پیدا می شود، می تواند بهترین وسیله ای باشد که مخاطب عام را با سینما و فیلم کوتاه آشنا کند. در شرایطی که اکران فیلم های بلند حال خوشی ندارد، نمی توان انتظار داشت که برای فیلم کوتاه نیز باکس نمایش عمومی در نظر بگیرند. پس چه بهتر که از طریق رسانه ای همچون تلویزیون مخاطب با انواع فیلم کوتاه آشنا شود. این امر میسر نمی شود مگر با تلاش، همکاری و همیاری مسئولان و نهادهای دولتی و صدا و سیما.

در بخش دیگری از این سلسله گزارش ها و در بررسی کم و کیف برگزاری جشنواره فیلم کوتاه، نظر فیلمسازان جوان و صاحب نظران این حوزه را جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

اراده ای برای پخش فیلم کوتاه از تلویزیون وجود ندارد

داریوش غذبانی کارگردان فیلم کوتاه «حنانه» که اخیرا تجربه ساخت فیلم بلند «خماری» را داشته است، درباره اینکه برگزاری جشنواره فیلم کوتاه چه کمکی به چرخه اقتصادی فیلم کوتاه می کند، به بانی فیلم گفت: سالهاست درباره چرخه اقتصادی فیلم کوتاه صحبت می کنیم، اما هیچ وقت به نتیجه نرسیده و نخواهد رسید. وقتی موضوعی برای عده ای اهمیت نداشته باشد و به صورت ابزاری و کاربردی به مسائل نگاه می کنند، هیچ گاه سودمند نخواهد بود. افراد مستعد و خوش ذوقی در فیلم کوتاه وجود دارند و گاهی فیلم هایی که می سازند، تأثیرگذاری بیشتری از فیلم بلند دارد، اما هیچ وقت به آن ها اهمیت نمی دهند. بچه های فیلم کوتاه به درستی هدایت نشده اند و از روی ذوق و قریحه به کار خود ادامه می دهند. به نظرم تا زمانی که مراکز پخش و عرضه فیلم کوتاه را نداشته باشیم، حتی اگر سالی ده هزار فیلم کوتاه هم بسازیم، اثربخش نیست. برای جشنواره امسال ۹۰۰ فیلم کوتاه آمده که هزینه بسیاری برای ساخت آن صرف شده است، اما بعدها هیچ اثری از آنها باقی نمی ماند.

وی با اشاره به نقش موثر تلویزیون در دیده شدن فیلم کوتاه افزود: تلویزیون یکی از مراکز مهمی است که می تواند فیلم های کوتاه را پخش کند، اما نمی کند چون کاربردی برایش ندارد و نگاهش ابزاری است. او می گوید اگر به درد سیاست های من بخورد، استفاده می کنم، اما عده ای در این مملکت زندگی می کنند و لازم است تفکرشان نشر پیدا کند. تلویزیون نباید تریبون عده ای خاص باشد و فیلم های این بچه ها باید از تلویزیون پخش شود. در جشنواره فیلم کوتاه فیلم های خیلی خوبی وجود دارد که دیده نمی شود و هنرمندی که اثرش دیده نمی شود، هنرمند نیست. تلویزیون جایی است که می تواند فیلم کوتاه را پخش کند اما اراده ای در آن دیده نمی شود.

این فیلمساز اضافه کرد: در کشورهای دیگر یا فیلم کوتاه را می خرند یا هزینه امتیاز پخش را به شما می دهند و اقتصاد درست و برنامه دارند. اقتصاد ما نفتی است و هر اتفاقی بیفتد افتاده و اهمیتی ندارد. ما برای اکران فیلم های بلند هم مشکل داریم، چه رسد به اینکه بخواهیم فیلم کوتاه اکران کنیم. فیلم کوتاه خودم «حنانه» در گروه هنروتجربه اکران شده است، اما همین امکان را هم از گروه هنر و تجربه می گیرند و به خار چشم عده ای تبدیل شده است.

کارگردان فیلم «حنانه» با اشاره به ظرفیت فیلم کوتاه در فضای مجازی عنوان کرد: مشخص نیست که فیلم کوتاه چه امکانی به فیلمساز می دهد. معتقدم خیلی کارها می شود در این رابطه انجام داد، اما نمی شود. پیشنهادم این است که فارابی سالی یک میلیارد تومان به مراکزی که فیلم کوتاه تولید می کنند، بدهد. به هرحال، باید راهکاری برای دیده شدن فیلم کوتاه اندیشیده شود و تا بالادستی ها نخواهند، نمی توانیم کاری در این رابطه انجام دهیم.

جشنواره فیلم کوتاه مهمترین محل دیده شدن فیلم کوتاه است

کاظم ملایی کارگردان فیلم های کوتاه تحسین شده «منها» و «دیلیت» که فیلم بلند «کوپال» را در جشنواره فجر سی و پنجم داشت، درباره اینکه برگزاری جشنواره فیلم کوتاه چه کمکی به چرخه اقتصادی فیلم کوتاه می کند، به بانی فیلم گفت: ما در کشوری زندگی می کنیم که بخش مهم بازار فیلم کوتاه، در جشنواره های فیلم کوتاه آن است، چون تلویزیون ما امکان پخش فیلم کوتاه ندارد و اگر کاری پخش کند با معمولا سانسور همراه است. علاوه بر این جایی مانند سازمان های دولتی و خصوصی هم وجود ندارند که این فیلم ها را خریداری کنند. در زمینه VOD هم کشور ما این امکان را ندارد که به صورت تخصصی فیلم کوتاه را پخش کند. بنابراین بازار فیلم کوتاه محدود به جشنواره های آن از جمله فیلم کوتاه تهران، فجر و خانه سینما می شود و جزو مهمترین فرصت هایی هستند که بچه ها می توانند فیلم های خود را شرکت بدهند.

ملایی با اشاره به اینکه در زمینه اقتصاد فیلم کوتاه کشور ما شرایط لازم را ندارد، بیان کرد: جایی مانند رسانه های تصویری هیچ گاه بسته های فیلم کوتاه را منتشر نمی کند، چون احساس می کند نمی تواند بازاری برای آن پیدا کند؛ در صورتی که بازار فیلم کوتاه در همین مکان ها فراهم شود، نه جشنواره فیلم کوتاه. به هرحال، نه شبکه های داخلی حاضرند فیلم کوتاه را پخش کنند و نه تلویزیون. همچنین در بستر اینترنت هم فیلم کوتاه شکل حرفه ای خود را ندارد.

وی خاطرنشان کرد: معمولا چرخه اقتصادی فیلم کوتاه برای فیلمساز با جوایزی که از جشنواره های مختلف دریافت می کند، تأمین می شود. غیر از انجمن سینمای جوانان، حوزه هنری و انجمن دفاع مقدس جایی دیگری برای تولید فیلم کوتاه وجود ندارد و فیلمساز باید با سرمایه خودش فیلم بسازد تا بعدها بتواند این بودجه صرف شده را به دست بیاورد.

انیمیشن های این دوره ایده ها و موضوعات بسیار خوبی داشتند

شیوا صادق اسدی، کارگردان انیمیشن در سی و چهارمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران با انیمیشن کوتاه «یال و کوپال» حضور داشت. او در خصوص کیفیت برگزاری این جشنواره به بانی فیلم گفت: من در این جشنواره بیشتر فیلم های کوتاه در بخش انیمیشن و فیلم هایی که در بخش پویانمایی سینمای ایران و چند اثر بین الملل بود را دیدم. البته دوره گذشته در جشنواره فیلم کوتاه حضور نداشتم ولی فکر می کنم آثار دو دوره قبل روی هم رفته نسبت به این دوره از لحاظ تکنیک قوی تر بودند. با این حال آثار این دوره ایده ها و موضوعات بسیار خوبی داشتند.

وی در پاسخ به اینکه آیا برگزاری جشنواره فیلم کوتاه می تواند در چرخه اقتصادی کار فیلمسازان موثر باشد یا خیر، افزود: فکر می کنم از این نظر که تهیه کنندگان بتوانند به جوانان اعتماد بیشتری کنند می تواند موثر باشد، بدین صورت که وقتی فیلمی در جشنواره انتخاب شود و مورد توجه قرار بگیرد، این فرصت را دارد که تهیه کنندگانی که دنبال فیلمسازان خوب برای بستن قرارداد می گردند، آنها را بیابند و این روند را تسریع می کند. البته این موضوع می تواند دارای نقاط ضعفی هم باشد، از این منظر که گویا تهیه کنندگان دنبال فیلمسازانی هستند که خود را ثابت کرده باشند. نه اینکه خودشان فیلمسازانی را شناسایی و کشف کنند.

کارگردان انیمیشن کوتاه «بچه گربه» در خصوص برگزاری جشنواره فیلم کوتاه و جذب مخاطب عام به فیلم کوتاه عنوان کرد: آنچه که در خصوص بخش انیمیشن دیدم فکر می کنم مخاطبانش نسبت به فیلم های کوتاه دیگر کمتر بود. سالن های بخش انیمیشن جمعیت کمتری نسبت به سایر آثار داشتند. به نظر من اگر بتوان راهکاری تعریف کرد که بتوان مخاطب بیشتری به سمت انیمیشن کوتاه جذب کرد موفقیت بزرگی است. این گونه نباشد که مخاطب انیمیشن در این جشنواره ها فقط انیماتورها باشند و فیلمسازان کوتاه دیگر هم آثار انیمیشن را ببینند.

کارگردان انیمیشن «پدربزرگ» در خصوص اختصاص سیمرغ جشنواره فیلم فجر به بخش فیلم کوتاه نیز یادآور شد: به نظرم اتفاق خوبی است. به هر حال فیلم کوتاه هم یک بخش جدی از سینماست و این گونه نیست که پله ای مقدماتی برای فیلم های بلند باشد. خود فیلم کوتاه یک انتخاب است، کسی که انتخاب می کند فیلم کوتاه بسازد به این معنا نیست که بخواهد وارد سینمای بلند شود، ولی وقتی از یک جشنواره طرد می شود این طور به نظر می رسد که گویا فیلم بلند اولویت بیشتری دارد و حرفه ای تر به نظر می آید. به نظر من وقتی فیلم کوتاه در جشنواره فجر حضور دارد، نباید در سایه و در حاشیه قرار بگیرد.

منبع: بانی فیلم

مطالب ديگر:

• 16/4/1401: هجدهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم نهال برگزار شد
• 27/12/1400: فراخوان ساخت مستند سینمایی عیدولوژی
• 20/11/1400: گورکن نامزد بهترین پوستر از چهلمین جشنواره فیلم فجر
• 8/11/1400: معصومیت شر (نقد فیلم گورکن)
• 8/11/1400: «سینه‌ما رکس» از جنس مستندهای تعاملی و مشارکتی‌ست
+ آرشيو وبلاگ