وبلاگ
• شگفت زده نشديم! (سهيل طاهري)
25/8/1388
.
.
گزارش سه روز اول برگزاري بيست و ششمين جشنواره فيلم کوتاه تهران ؛ شگفت زده نشديم!
* سهيل طاهري
بيست و ششمين جشنواره فيلم کوتاه احتمالاً آخرين دوره دبيري آقاي باکيده است. اين امر نه تنها در صحبتهاي در گوشي بچه ها که در نحوه برگزاري آن و تفاوت جشنواره با سالهاي پيشين نيز کاملاً مشهود است. کيفيت پذيرايي، اسکان و حتي نمايش فيلم ها بشدت ضعيف و مأيوس کننده است. امسال فيلمهاي جشنواره بر خلاف سالهاي پيش در يک نوبت و با برنامه ريزي نامشخصي پخش مي گرديد. به طوري که در يک ساعت سه سالن همزمان سه باکس از فيلمها را نمايش مي دهد و از آنجايي که اين فيلمها پخش مجدد ندارند، مخاطب مجبور به انتخاب يک باکس و چشم پوشي از فيلمهاي ديگر است و اين در حالي است که در سالهاي گذشته اکران مجدد فيلمها، به علاقه مندان اين فرصت را مي داد که انتخابهاي آزادتري داشته باشند و فيلمي را که در پخش اول مورد تحسين و تمجيد قرار مي گرفت در فرصتي دوباره ببينند و افسوس از دست دادن هميشگي تماشاي اين فيلمها را نداشته باشند. از طرفي ديگر براي فيلمها تبليغات مناسبي نمي شود. کتاب جشنواره تا همين امروز (روز اول) هنوز به دست ما نرسيده و در نتيجه مخاطب به انتخاب صحيحي نخواهد رسيد. از طرفي ديگر ترکيب بخشهاي مختلف و نمايش همزمان چند فيلم در چند بخش مانند هميشه اسباب نارضايتي اصحاب فيلم کوتاه را در بر داشت. نمايش فيلمهاي مستند، پويانمايي، داستاني و تجربي به صورتي تلفيق شده با وجود برنامه ريزي آشفته اي که ذکرش آمد، باعث سردرگمي مخاطب و تعويض سالنهاي متعدد و در نتيجه بي نظمي بي سابقه اي در جشنواره شده است.
اما در کليت، اين جشنواره در حقيقت مکان تعامل فيلمسازان جوان و تبادل ايده و انديشه بين اين پايه سازان بدنه سينماي ماست که به حق در اين امر موفق عمل کرده وليکن شايد دليل اصلي آن هم مربوط به نوع مخاطبان جشنواره باشد که جوان هستند و همين جوانهاي پيگير و پيشرو به خودي خود، همان گونه که فيلم مي سازند، بساط مناسب را براي تبادل انديشه هايشان نيز فراهم مي کنند. اما چند نگاه کوتاه به حاشيه هاي سه روز ابتدايي جشنواره:
1 - هنوز هم اعتراض ها به نحوه انتخاب آثار، بحث اصلي روزهاي آغاز جشنواره به شمار مي آيد که تا جلسات نقد و بررسي هم کشيده شده و جواب مسؤولان هم مانند سالهاي پيش رفع تکليفي بيشتر نيست.
2 - در دو روز اول دو فيلم بحث برانگيز به نمايش در آمد که استقبال بي نظيري را هم به خود ديد. دو فيلم مستند که هر چند در جذب مخاطب و کشاندن تماشاگر به سالنهاي سينما موفق بودند ولي متاسفانه هيچکدام نتوانستند به بيان واقعي پيامدي جز نا اميد کردن اين مخاطب مشتاق داشته باشند. فيلم «قيصر چهل سال بعد» و «يار دبستاني» که هر دو به خاطر نوستالوژي هاي فراموش نشدني مردم ايران توانستند مخاطب را به وجد بياورند و به گفته قديمي ها آب کشيدن با دلو مردم بوده است...
3 - « آن دو»، بهترين فيلمي است که در روز اول توجه فيلمسازان رابه خود جلب کرده بود. ساخته نقي نعمتي کارگردان نام آشناي سينماي کوتاه، داستان سربازي است که به مردي کمک مي کند و خود ناخواسته درگير مشکل مي شود. فضاي طنز داستان در تلفيق با تلخي داستان و موقعيت، فيلم موفقي را رقم زده که مخاطب را به وجد مي آورد.
4 - از فيلمسازان نام آشناي عرصه سينماي کوتاه چند نام ديگر هم در فهرست جشنواره به چشم مي خورد که از اين ميان فرود عوض پور و عاطفه خادم الرضا سهم روز هاي اول و دوم جشنواره اند. در روز اول عاطفه خادم الرضا با فيلم «پژواک يک شهر» آغاز ناموفقي داشت. فيلمي ضعيف که جز نام آشناي کارگردانش هيچ امتيازي براي ورود به جشنواره نداشت. فيلم «درخت شب» ساخته فرود عوض پور نيز چنين بود. هر چند فضاها و شخصيتهاي اين فيلم خوب پرداخته شده بودند وليکن فيلمنامه فاقد انسجام و داستان واحد بود. در اين ميان فيلم دوم عاطفه خادم الرضا با نام طنين در مقابل فيلم نخستش که فضاي سفارشي بودن بر آن حاکم بود فضايي تقريباً متعلق به خود فيلمساز داشت. طنين نسبت به ديگر فيلمهاي تجربي تا امروز فيلم بهتر و متفاوت تري بود. داستان موازي يک زن ومرد تنها که در يک قاب و روبروي هم گمان ارتباطي گم شده بين آن دو احساس مي شود.
5 - صحبت از سينماي تجربي شد. سينمايي که هنوز متاسفانه تعريف مشخصي از آن وجود ندارد. سينمايي که اکنون در جشنواره تبديل شده است به فيلمهايي از لحاظ مفهومي بشدت ضعيف و از لحاظ تکنيکي تکرار هايي از سينماي سوررئال و اکسپرسيونيست دهه پنجاه است. سينماي تجربي متاسفانه به دليل عدم تعريف مشخص به بيراهه رفته و فيلمهاي اين دو روز اول جشنواره نيز دليلي بر اين مدعا ست.
6 - در ميان فيلمهاي تجربي جشنواره سه فيلم سيزده ساخته مازيار تقي زاده، هشت دقيقه بيشتر ساخته زينب تدريس و دفينه ساخته احمد حياتي از لحاظ محتوايي و ساختاري نسبت به ديگر آثار پخش شده قدرتمند تر بوده اند.
7 - فيلم «خوشبختي بدون مواد مخدر» آنقدر شلوغ شد که خيلي ها - از جمله ما- در پشت در مانديم و فيلم را نديديم.
8 - در بخش داستاني بچه مرز ساخته رضاجمالي فيلم خوب و خوش ساختي بود، فيلمي از شهرستان اردبيل که داستان به دنيا آمدن يک کودک در نقطه صفر مرزي را شاعرانه روايت مي کند. «اويان » نيز فيلم ترک زباني بود که از لحاظ داستاني و ساختاري مخاطب را با خود همراه مي کرد. اسماعيل منصف در اين فيلم سرگذشت يک پستچي را در روستايي مرزي روايت مي کند.
9 - ترانه اي براي لوبا هم اثر زيبايي بود؛ داستاني از آثار پس از جنگ که هر چند درگير سانتي مانتاليزم مي شود ولي شيرين و دوست داشتني است.
10 - هنگام پخش انيميشن «گربه قجري » ساخته اشکان رهگذر عده اي از تماشاگران به نشان اعتراض به توهين به يکي از اقليتهاي قومي سالن را ترک نمودند. اين انيميشن که ساختار و داستان جذابي داشت، روايتگر داستان گربه ناصرالدين شاه بود که لهجه راوي داستان باعث اعتراض مخاطبان مي شود.
11 - انيميشن هاي زنگ انشا و ياکيتا نسبت به انيميشن هاي ديگر جشنواره بحث برانگيز تر بودند. زنگ انشا ساخته عليرضا مير اسدا... داستان يک کودک فلج است که دوست دارد فوتباليست شود و ياکيتا انيميشن مکزيکي شرکت کننده در بخش بين الملل روايت شاعرانه اي ست از تنهايي يک پيرزن.
12 - در نشستي که با حضور فيلمسازان برگزار شد، به نبود تعريف مشخص براي سينماي تجربي اشاره و در مورد آن بحثي جدي شد. بهانه اين بحث اکران فيلم «منها» ساخته کاظم ملايي بود. منها که در بخش تجربي به نمايش گذاشته شده بود، در حقيقت يکي از بهترين آثار بخش داستاني جشنواره به شمار مي آمد. منها داستان مردي عجيب است در يک فضاي فانتزي غريب. مردي که تله پاتي مي داند و مي تواند فکر ديگران را حدس بزند. فضا سازي و شخصيت پردازي ملايي حرفه اي ست و منها را به اثر کامل و بي نقصي مبدل کرده است.
13 - فضاي تلخ در سينماي کوتاه هميشه يکي از معضلات اين سينما بوده است. اين مسأله چند سال است که به نگراني اصلي متوليان امر تبديل شده است. اما در جشنواره امسال، توجه تماشاگران هم به فيلمهاي شاد و فانتزي بيشتر معطوف شده است و در اين ميان انيميشن شاد «بارون مي ياد جرجر» يکي از آثاري بود که به همين بهانه مورد تشويق و تحسين بسيار زياد مخاطبان قرار گرفت. اين انيميشن که از لحاظ ساختار و داستان، تفاوت و برتري چنداني نسبت به ديگر انيميشنهاي جشنواره نداشت و حتي نسبت به برخي بسيار ضعيف تر بود، تنها به دليل همين فضاي شاد توانسته بود مخاطب را راضي نگاه دارد.
14 - « يه روز قشنگ برفي » پس از آن همه جنجال و تبليغات پخش شد و هر چند نسبت به ديگر آثار «امير توده روستا» فيلمي ضعيف تر به شمار مي آمد ولي به عنوان نخستين فيلم ماهايا پطروسيان فيلم قابل ملاحظه اي بود. فيلمي زنانه با نگاهي به داستان بچه مردم جلال آل احمد ؛ داستاني که بارها به تصوير کشيده شده است و اين نسخه شايد يکي از بهترين آن اقتباسها باشد.
15 - پرچين کال، داستان عشقي کودکانه در روستاهاي سنندج بود، روايت شاعرانه اي که فيلمساز آن با استفاده از سادگي آدمها و زيبايي و بکر بودن فضا توانسته بود به رضايت مخاطب دست يابد. مهدي خليلي در اين فيلم بي ادعايش خوب روايت مي کند وليکن تدوين گاه به ريتم داستانش ضربه هاي مهلکي وارد مي کند.
16 - سمفوني کلاغها دومين ساخته باقر جعفرزاده، هرچند در روايت داستاني ناقص به نظر مي رسد ولي کارگرداني زيرکانه اي دارد و يکي از فيلمهاي خوب جشنواره محسوب مي شود. باغبانها براي راندن کلاغها از نوارهاي ضبط استفاده مي کنند. کودکي اين نوارها را جمع مي کند و به موسيقي آن گوش فرا مي دهد. جعفرزاده بيش از روايت داستان درگير تصاوير و مناظر خيره کننده شده است و شايد همين بزرگترين ضعف فيلمساز محسوب شود.
17 - در بخش بين الملل آنقدر آثار در حمايت از محيط زيست و نکوهش ماشينيزم پخش شد که مخاطب گمان مي برد در جشنواره حفظ محيط زيست فيلم مي بيند. در اين بخش سه فيلم چرخه از انگلستان، تور از بلغارستان و فانک از استراليا آثار مهم و زيبايي بودند. در اين ميان چرخه به دليل تکنيک بديعش بيشتر مورد توجه قرار گرفت. اين فيلم با تکيه بر تکنيک سايه بازي با دست روايتگر چرخه زيست محيطي بود.هندري در ساخته خود با تکيه بر موسيقي اي تکان دهنده توانسته بود مخاطب را لحظه به لحظه بيشتر با خود همراه کند و آن هم نه به بهانه گره گشايي که به واسطه جذبه خود تصاوير.
.
گزارش سه روز اول برگزاري بيست و ششمين جشنواره فيلم کوتاه تهران ؛ شگفت زده نشديم!
* سهيل طاهري
بيست و ششمين جشنواره فيلم کوتاه احتمالاً آخرين دوره دبيري آقاي باکيده است. اين امر نه تنها در صحبتهاي در گوشي بچه ها که در نحوه برگزاري آن و تفاوت جشنواره با سالهاي پيشين نيز کاملاً مشهود است. کيفيت پذيرايي، اسکان و حتي نمايش فيلم ها بشدت ضعيف و مأيوس کننده است. امسال فيلمهاي جشنواره بر خلاف سالهاي پيش در يک نوبت و با برنامه ريزي نامشخصي پخش مي گرديد. به طوري که در يک ساعت سه سالن همزمان سه باکس از فيلمها را نمايش مي دهد و از آنجايي که اين فيلمها پخش مجدد ندارند، مخاطب مجبور به انتخاب يک باکس و چشم پوشي از فيلمهاي ديگر است و اين در حالي است که در سالهاي گذشته اکران مجدد فيلمها، به علاقه مندان اين فرصت را مي داد که انتخابهاي آزادتري داشته باشند و فيلمي را که در پخش اول مورد تحسين و تمجيد قرار مي گرفت در فرصتي دوباره ببينند و افسوس از دست دادن هميشگي تماشاي اين فيلمها را نداشته باشند. از طرفي ديگر براي فيلمها تبليغات مناسبي نمي شود. کتاب جشنواره تا همين امروز (روز اول) هنوز به دست ما نرسيده و در نتيجه مخاطب به انتخاب صحيحي نخواهد رسيد. از طرفي ديگر ترکيب بخشهاي مختلف و نمايش همزمان چند فيلم در چند بخش مانند هميشه اسباب نارضايتي اصحاب فيلم کوتاه را در بر داشت. نمايش فيلمهاي مستند، پويانمايي، داستاني و تجربي به صورتي تلفيق شده با وجود برنامه ريزي آشفته اي که ذکرش آمد، باعث سردرگمي مخاطب و تعويض سالنهاي متعدد و در نتيجه بي نظمي بي سابقه اي در جشنواره شده است.
اما در کليت، اين جشنواره در حقيقت مکان تعامل فيلمسازان جوان و تبادل ايده و انديشه بين اين پايه سازان بدنه سينماي ماست که به حق در اين امر موفق عمل کرده وليکن شايد دليل اصلي آن هم مربوط به نوع مخاطبان جشنواره باشد که جوان هستند و همين جوانهاي پيگير و پيشرو به خودي خود، همان گونه که فيلم مي سازند، بساط مناسب را براي تبادل انديشه هايشان نيز فراهم مي کنند. اما چند نگاه کوتاه به حاشيه هاي سه روز ابتدايي جشنواره:
1 - هنوز هم اعتراض ها به نحوه انتخاب آثار، بحث اصلي روزهاي آغاز جشنواره به شمار مي آيد که تا جلسات نقد و بررسي هم کشيده شده و جواب مسؤولان هم مانند سالهاي پيش رفع تکليفي بيشتر نيست.
2 - در دو روز اول دو فيلم بحث برانگيز به نمايش در آمد که استقبال بي نظيري را هم به خود ديد. دو فيلم مستند که هر چند در جذب مخاطب و کشاندن تماشاگر به سالنهاي سينما موفق بودند ولي متاسفانه هيچکدام نتوانستند به بيان واقعي پيامدي جز نا اميد کردن اين مخاطب مشتاق داشته باشند. فيلم «قيصر چهل سال بعد» و «يار دبستاني» که هر دو به خاطر نوستالوژي هاي فراموش نشدني مردم ايران توانستند مخاطب را به وجد بياورند و به گفته قديمي ها آب کشيدن با دلو مردم بوده است...
3 - « آن دو»، بهترين فيلمي است که در روز اول توجه فيلمسازان رابه خود جلب کرده بود. ساخته نقي نعمتي کارگردان نام آشناي سينماي کوتاه، داستان سربازي است که به مردي کمک مي کند و خود ناخواسته درگير مشکل مي شود. فضاي طنز داستان در تلفيق با تلخي داستان و موقعيت، فيلم موفقي را رقم زده که مخاطب را به وجد مي آورد.
4 - از فيلمسازان نام آشناي عرصه سينماي کوتاه چند نام ديگر هم در فهرست جشنواره به چشم مي خورد که از اين ميان فرود عوض پور و عاطفه خادم الرضا سهم روز هاي اول و دوم جشنواره اند. در روز اول عاطفه خادم الرضا با فيلم «پژواک يک شهر» آغاز ناموفقي داشت. فيلمي ضعيف که جز نام آشناي کارگردانش هيچ امتيازي براي ورود به جشنواره نداشت. فيلم «درخت شب» ساخته فرود عوض پور نيز چنين بود. هر چند فضاها و شخصيتهاي اين فيلم خوب پرداخته شده بودند وليکن فيلمنامه فاقد انسجام و داستان واحد بود. در اين ميان فيلم دوم عاطفه خادم الرضا با نام طنين در مقابل فيلم نخستش که فضاي سفارشي بودن بر آن حاکم بود فضايي تقريباً متعلق به خود فيلمساز داشت. طنين نسبت به ديگر فيلمهاي تجربي تا امروز فيلم بهتر و متفاوت تري بود. داستان موازي يک زن ومرد تنها که در يک قاب و روبروي هم گمان ارتباطي گم شده بين آن دو احساس مي شود.
5 - صحبت از سينماي تجربي شد. سينمايي که هنوز متاسفانه تعريف مشخصي از آن وجود ندارد. سينمايي که اکنون در جشنواره تبديل شده است به فيلمهايي از لحاظ مفهومي بشدت ضعيف و از لحاظ تکنيکي تکرار هايي از سينماي سوررئال و اکسپرسيونيست دهه پنجاه است. سينماي تجربي متاسفانه به دليل عدم تعريف مشخص به بيراهه رفته و فيلمهاي اين دو روز اول جشنواره نيز دليلي بر اين مدعا ست.
6 - در ميان فيلمهاي تجربي جشنواره سه فيلم سيزده ساخته مازيار تقي زاده، هشت دقيقه بيشتر ساخته زينب تدريس و دفينه ساخته احمد حياتي از لحاظ محتوايي و ساختاري نسبت به ديگر آثار پخش شده قدرتمند تر بوده اند.
7 - فيلم «خوشبختي بدون مواد مخدر» آنقدر شلوغ شد که خيلي ها - از جمله ما- در پشت در مانديم و فيلم را نديديم.
8 - در بخش داستاني بچه مرز ساخته رضاجمالي فيلم خوب و خوش ساختي بود، فيلمي از شهرستان اردبيل که داستان به دنيا آمدن يک کودک در نقطه صفر مرزي را شاعرانه روايت مي کند. «اويان » نيز فيلم ترک زباني بود که از لحاظ داستاني و ساختاري مخاطب را با خود همراه مي کرد. اسماعيل منصف در اين فيلم سرگذشت يک پستچي را در روستايي مرزي روايت مي کند.
9 - ترانه اي براي لوبا هم اثر زيبايي بود؛ داستاني از آثار پس از جنگ که هر چند درگير سانتي مانتاليزم مي شود ولي شيرين و دوست داشتني است.
10 - هنگام پخش انيميشن «گربه قجري » ساخته اشکان رهگذر عده اي از تماشاگران به نشان اعتراض به توهين به يکي از اقليتهاي قومي سالن را ترک نمودند. اين انيميشن که ساختار و داستان جذابي داشت، روايتگر داستان گربه ناصرالدين شاه بود که لهجه راوي داستان باعث اعتراض مخاطبان مي شود.
11 - انيميشن هاي زنگ انشا و ياکيتا نسبت به انيميشن هاي ديگر جشنواره بحث برانگيز تر بودند. زنگ انشا ساخته عليرضا مير اسدا... داستان يک کودک فلج است که دوست دارد فوتباليست شود و ياکيتا انيميشن مکزيکي شرکت کننده در بخش بين الملل روايت شاعرانه اي ست از تنهايي يک پيرزن.
12 - در نشستي که با حضور فيلمسازان برگزار شد، به نبود تعريف مشخص براي سينماي تجربي اشاره و در مورد آن بحثي جدي شد. بهانه اين بحث اکران فيلم «منها» ساخته کاظم ملايي بود. منها که در بخش تجربي به نمايش گذاشته شده بود، در حقيقت يکي از بهترين آثار بخش داستاني جشنواره به شمار مي آمد. منها داستان مردي عجيب است در يک فضاي فانتزي غريب. مردي که تله پاتي مي داند و مي تواند فکر ديگران را حدس بزند. فضا سازي و شخصيت پردازي ملايي حرفه اي ست و منها را به اثر کامل و بي نقصي مبدل کرده است.
13 - فضاي تلخ در سينماي کوتاه هميشه يکي از معضلات اين سينما بوده است. اين مسأله چند سال است که به نگراني اصلي متوليان امر تبديل شده است. اما در جشنواره امسال، توجه تماشاگران هم به فيلمهاي شاد و فانتزي بيشتر معطوف شده است و در اين ميان انيميشن شاد «بارون مي ياد جرجر» يکي از آثاري بود که به همين بهانه مورد تشويق و تحسين بسيار زياد مخاطبان قرار گرفت. اين انيميشن که از لحاظ ساختار و داستان، تفاوت و برتري چنداني نسبت به ديگر انيميشنهاي جشنواره نداشت و حتي نسبت به برخي بسيار ضعيف تر بود، تنها به دليل همين فضاي شاد توانسته بود مخاطب را راضي نگاه دارد.
14 - « يه روز قشنگ برفي » پس از آن همه جنجال و تبليغات پخش شد و هر چند نسبت به ديگر آثار «امير توده روستا» فيلمي ضعيف تر به شمار مي آمد ولي به عنوان نخستين فيلم ماهايا پطروسيان فيلم قابل ملاحظه اي بود. فيلمي زنانه با نگاهي به داستان بچه مردم جلال آل احمد ؛ داستاني که بارها به تصوير کشيده شده است و اين نسخه شايد يکي از بهترين آن اقتباسها باشد.
15 - پرچين کال، داستان عشقي کودکانه در روستاهاي سنندج بود، روايت شاعرانه اي که فيلمساز آن با استفاده از سادگي آدمها و زيبايي و بکر بودن فضا توانسته بود به رضايت مخاطب دست يابد. مهدي خليلي در اين فيلم بي ادعايش خوب روايت مي کند وليکن تدوين گاه به ريتم داستانش ضربه هاي مهلکي وارد مي کند.
16 - سمفوني کلاغها دومين ساخته باقر جعفرزاده، هرچند در روايت داستاني ناقص به نظر مي رسد ولي کارگرداني زيرکانه اي دارد و يکي از فيلمهاي خوب جشنواره محسوب مي شود. باغبانها براي راندن کلاغها از نوارهاي ضبط استفاده مي کنند. کودکي اين نوارها را جمع مي کند و به موسيقي آن گوش فرا مي دهد. جعفرزاده بيش از روايت داستان درگير تصاوير و مناظر خيره کننده شده است و شايد همين بزرگترين ضعف فيلمساز محسوب شود.
17 - در بخش بين الملل آنقدر آثار در حمايت از محيط زيست و نکوهش ماشينيزم پخش شد که مخاطب گمان مي برد در جشنواره حفظ محيط زيست فيلم مي بيند. در اين بخش سه فيلم چرخه از انگلستان، تور از بلغارستان و فانک از استراليا آثار مهم و زيبايي بودند. در اين ميان چرخه به دليل تکنيک بديعش بيشتر مورد توجه قرار گرفت. اين فيلم با تکيه بر تکنيک سايه بازي با دست روايتگر چرخه زيست محيطي بود.هندري در ساخته خود با تکيه بر موسيقي اي تکان دهنده توانسته بود مخاطب را لحظه به لحظه بيشتر با خود همراه کند و آن هم نه به بهانه گره گشايي که به واسطه جذبه خود تصاوير.
روزنامه ی قدس
24 آبان 1388
24 آبان 1388
مطالب ديگر:
• 16/4/1401: هجدهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم نهال برگزار شد• 27/12/1400: فراخوان ساخت مستند سینمایی عیدولوژی
• 20/11/1400: گورکن نامزد بهترین پوستر از چهلمین جشنواره فیلم فجر
• 8/11/1400: معصومیت شر (نقد فیلم گورکن)
• 8/11/1400: «سینه‌ما رکس» از جنس مستندهای تعاملی و مشارکتی‌ست
+ آرشيو وبلاگ
