هنروتجربه-سپیده شریعت‌رضوی: کاظم ملایی می‌گوید «سینه‌ما رکس» بیشتر از جنس مستندهای تعاملی و مشارکتی است که اکثر افراد از حضور دوربین آگاه هستند و فیلمساز هم تلاش می‌کند که با مشارکت آنها برای رسیدن به سینما حقیقت برخورد کاملا صادقانه‌ای با موضوع داشته باشد.

کاظم ملایی نویسنده و کارگردان در گفتگو با خبرنگار سایت «هنروتجربه»، با اشاره به اینکه میترا مهتریان یکی از کارگردانان و تهیه‌کننده مستند «سینه‌ما رکس» که این روزها روی پرده سینماهای «هنروتجربه» است، از سال‌ها پیش می‌شناسد، گفت: میترا مهتریان را از زمانیکه مجله وزین فیلم کوتاه را منتشر می‌کرد که متاسفانه انتشار این مجله برخلاف پیگیری زیاد ایشان به دلیل قدرنشناسی مسئولان وقت و حتی حمایت نکردن بخش‌های خصوصی متوقف شد.

وی ادامه داد: از همان زمان وسواس و احساس و ظرافتی در کار ایشان می‌دیدم که امروز هم شاهد همان دقت نظرها در مستند خوب «سینه‌ما رکس» هستم. دورادور در جریان بودم که ایشان با چه مشقت‌های زیادی در مسیر آبادان و تهران مدام در رفت‌وآمد می‌کردند تا بتوانند در نهایت مراحل پژوهش و تولید این اثر را به سرانجام برسانند.

کارگردان «کوپال» با اشاره به اینکه فیلمسازی در کشور ما موانع و چالش‌های بی‌شماری دارد، اظهار کرد: این گرفتاری‌ها برای یک فیلمساز زن دوچندان می‌شود، به ویژه که این فیلمساز بدون حامی و پشتیبان ویژه‌ای، فیلم اولش را دور از خانه و در یک جغرافیای دیگر به مرحله تولید برساند به همین دلیل در درجه اول به میترا مهتریان بسیار تبریک می‌گویم.

به گفته ملایی، «سینه‌ما رکس» بیشتر از جنس مستندهای تعاملی و مشارکتی است که اکثر افراد از حضور دوربین آگاه هستند و فیلمساز هم تلاش می‌کند که با مشارکت آنها برای رسیدن به سینما حقیقت یا سینما وریته برخورد کاملا صادقانه‌ای با موضوع داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه «سینه‌ما رکس» مستندی نیست که بخواهد به معمای آتش‌سوزی سینما رکس آبادان بپردازد و آن را با ارایه سند و مدرک مورد قضاوت قرار دهد، عنوان کرد: این مستند به دنبال افشاگری یا مکاشفه باعث و بانی این فاجعه نیست، بلکه قصد دارد از زاویه‌ای کاملا روانشناسانه به تاثیر مخرب و ویرانگر این فاجعه‌ تلخ بر روح و روان خانواده‌های قربانیان بپردازد که به نظر من در این مسیر حرفش را زده و به درستی توانسته است تاثیر عاطفی خود را روی مخاطبان و حتی خانواده‌های داغدار بگذارد.

نویسنده «گورکن» ادامه داد: به غیر از مواردی که بدان اشاره کردم، تصور می‌کنم که اگر سازندگان این اثر پشتوانه‌ مالی بهتری داشتند، حتما از لحاظ فنی می‌توانستند عملکرد متفاوتی داشته باشند اما یکی دیگر از مهمترین نقاط قوت فیلم این است که سازندگان آن با هوشمندی از قضاوتِ چراییِ ماجرا فاصله گرفته و آن را تبدیل به مساله اصلی فیلم نکرده‌اند.

ملایی تاکید کرد: به هر حال خوب می‌دانیم که هنوز روایت‌های ضد و نقیضی در مورد اصل این ماجرا وجود دارد، به عنوان مثال هر طرف آمار متفاوتی از تعداد دقیق قربانیان ارایه می‌دهد که به نظرم این موضوع بسیار عجیب است. انگار هیچ چیز غیر از گذشت زمان نمی‌تواند پرده از راز این حقیقت بردارد و گویا قرار است که اسناد و مدارک دیگری در زمانی دیگر افشا یا رونمایی شود.

وی با اشاره به اینکه انواع گوناگون مستندها وجود دارد که هر کدامشان قالب و رویکرد خاص خودشان را دارند، مطرح کرد: به عنوان مثال یک مستند جعلی اصلا نیتش این نیست که بخواهد به ارایه واقعیت بپردازد، بلکه اتفاقا به صراحت نقیضه‌پردازی می‌کند. مستندهایی از جنس «سینه‌ما رکس» که می‌خواهند گونه‌ سینما حقیقت یا به عبارتی مدل سینمای مستقیم باشند، اصولا اعتبار و جذابیتشان در این است که با حضور و مشارکت شخصیت‌های واقعی، برخوردی کاملا صادقانه در ارایه واقعیت داشته باشند.

این فیلمساز افزود: از نظر من اگر سازنده‌ این مدل بتواند نگاه مغرضانه‌ای نداشته و در ساختار روایی و بصری فیلم دست نبرده و اصطلاحا چیزی را کارگردانی نکند، حتما وظیفه خود را به درستی انجام داده است و کارش هم به خوبی می‌تواند روی مخاطب تاثیر درست بگذارد.

ملایی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه بسیار خوشحال است که این فیلم را داخل سالن سینما دیده چراکه به نظرم دیدن این فیلم در داخل سالن سینما همذات‌پنداری زیادی به همراه دارد، تصریح کرد: برای خود من تماشای این تراژدی غم انگیزِ آدم‌سوزی سینما رکس، آنهم روی پرده بزرگ یک سالن سینمایِ تاریک، به شدت غریب و خوف‌انگیز بود.

وی ادامه داد: از اینکه می‌دیدم چگونه این خاطره‌ تلخ باعث شده است که امروز یکی از بازماندگان هنوز از بویِ گوشتِ کباب شده به وحشت بیفتد و دیگر نتواند لب به گوشت بزند، مبهوت مانده بودم یا اینکه امروز گروه وسیعی از این خانواده‌های قربانیان دیگر جرات سینما رفتن و یا اصلا و تعمدا دیگر هیچ رغبت و تمایلی برای سینما رفتن و فیلم دیدن را ندارند! احساس می‌کنم که مسببان این حادثه واقعا به هدف شوم خود رسیده‌اند و با این ایده‌ کثیف خود توانسته‌اند که اهالی سینمادوست آبادان را از هر چه فیلم و سینماست، بیزار و مرعوب کنند.

کارگردان فیلم کوتاه «دیلیت» با بیان اینکه بعد از حادثه سینمارکس به دنیا آمده‌ است، بیان کرد: تصور می‌کنم که سکوت سینماگران در آن زمان به ویژه مسعود کیمیایی که در فیلم هم اسمشان برده می‌شود، شاید به این دلیل بوده است که احساس می‌کرده‌اند در آن مقطع، سکوت بهترین کنش است و هر گونه اظهار نظری به ضرر سینمای کشورمان تمام بشود. در هر صورت بعضی اوقات سکوت نشانه‌ انفعال نیست و اتفاقا می‌تواند کنش معناداری به حساب بیاید.

ملایی در پایان خاطرنشان کرد: امروز هنرمندان زیادی از جمله میترا مهتریان تلاش می‌کنند که اگر فرصت یا تریبونی بدست می‌آورند، باوجود معذوریت‌های موجود ابعاد خاص این فاجعه تروریستی را بیان کنند. فکر نمی‌کنم روان این خانواده‌های آسیب دیده به این سادگی‌ها درمان شود و واقعا آشتی آنها با سینما نیاز به سلسله فعالیت‌های خاص تراپی است که باید بصورت جدی توسط دولت و مسئولان وقت اتفاق بیفتد، که آنها هم هر روز درگیر مسایل بیشماری هستند و بعید می‌دانیم که به این زودی‌ها بخواهد نوبت حل شدن این مسایل خاص برسد. بضاعت و سهم فیلمسازان و هنرمندان این کشور هم فعلا در حد «سینه‌ما رکس» است و باز هم در همین حد، جای شکرش باقی‌ست.

«سینه‌ما رکس» به کارگردانی میترا مهتریان و صادق دهقان و تهیه‌کنندگی میترا مهتریان این روزها در سینماهای هنروتجربه روی پرده است.

منبع: سایت هنروتجربه

مطالب ديگر:

• 16/4/1401: هجدهمین دوره جشنواره بین المللی فیلم نهال برگزار شد
• 27/12/1400: فراخوان ساخت مستند سینمایی عیدولوژی
• 20/11/1400: گورکن نامزد بهترین پوستر از چهلمین جشنواره فیلم فجر
• 8/11/1400: معصومیت شر (نقد فیلم گورکن)
• 8/11/1400: «سینه‌ما رکس» از جنس مستندهای تعاملی و مشارکتی‌ست
+ آرشيو وبلاگ